Skip to main content

Posts

Showing posts from January, 2020

कृषाग्रलेख : कापूसगोष्टी १ .

" कापूस " हा शब्द आणि पदार्थ बहुतेकांच्या जीवनात तेवढासा महत्वाचा नसेल. समईतील वात बनवण्यासाठी, कधी लागलं खुपलं तर , इंजेक्शन देताना वगैरे किंवा जखमेवर लावलेला , जुन्या उश्या गाद्यांमधून बाहेर आलेला कापूस. फार फार तर अत्तर लावून कानात कोंबून ठेवलेला आणि मयताच्या नाकात ठेवलेला कापूस . तो  कापूस  बनतो कुठे , कसा बनतो ह्यावर कधी आपण गांभीर्याने विचारच करत नाही.  कापूस  लागला तर तो घरात असतोच. एवढं काही महत्वाचा किंवा त्याच्या शिवाय घर चालू शकतच नाही अशी काही त्याची ख्याती अजून तरी नाही.तेव्हा थोडी कापसाची ओळख करून घेऊयात. इंग्रजांनी १५० वर्षे भारताला पिळून काढले त्यात सर्वात महत्वाचे कारण होते कापूस . फुटबॉल प्रेमींची ओळखीची नावे असणारे लिव्हरपूल , मँचेस्टर किंवा लँकेशायर हि शहरे ज्यावर उभी राहिली तो म्हणजे कापूस . जगात पहिली औद्योगिक क्रांती झाली त्याचा कच्चा माल म्हणजे कापूस . अमेरिकेत शेतातील मजूरकामासाठी आफ्रिकेतून काळ्यालोकांचा व्यापार चालू केला गेला त्याचे कारण कापूस . आज खनिज तेलाने जागतिक राजकारणात ज्याला हटवून आपले केंद्रस्थान बनविले आहे तो म्हणजे

अनेमिया चे उत्तर : परभणी शक्ती (लोहवर्धक ज्वारी ICSR14001)

अनेमिया - ५८.६% लहान मुले, ५३.२% गरोदर नसणाऱ्या महिला,५०.४% गरोदर महिला (२०१६ नॅशनल फॅमिली हेल्थ सर्व्हे ) या पाहणी नुसार जगातील सर्वाधिक अनेमिया (Anemia) चे रुग्ण भारतात आढळतात. त्यातही महिलांचे प्रमाण सर्वाधिक आहे. ह्या आजारपणामुळे लहानमुलांमध्ये अशक्तपणा, वयस्क लोकांमध्ये अकार्यक्षमता आणि गरोदर महिलांच्या गर्भांमध्ये बाळाची बौद्धिक वाढ न होणे असे परिणाम दिसून येतात . भारतामध्ये (इक्रिसॅट) ICRISAT इंटरनॅशनल क्रॉप रिसर्च इन्स्टिटयूट फॉर सेमी ऐरिड ट्रॉपिक्स हि संस्था आणि वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ यांच्या संयुक्त प्रयत्नांतून पहिली जैविक खतांच्या साहाय्याने उत्पादित ज्वारी विकसित केली आहे. ज्यामध्ये लोह प्रमाण ५० ते ३०० टक्के पर्यंत वाढल्याचे आढळले आहे. ५ जुलै २०१९ ला ICSR14001 (परभणी शक्ती )   हे वाण सार्वजनिक करण्यात आले आहे. १०-१५% अधिक उत्पादन, आयर्न 45ppm (साधारण वाण 30ppm ) झिंक 32ppm (साधारण वाण 20ppm ), ४१ डिग्री तापमानासही सहनशील,प्रथिनांचे हि वाढीव प्रमाण आणि महत्वाचे म्हणजे बाजारातही वाढीव दर ही परभणी शक्तीची वैशिष्ट्ये. भारतामध्ये लोह(आयर्न) च्या कम